AANGETEKEND
Hoewel het aangetekend verzenden van brieven al veel eerder gebeurde, wordt pas tijdens de inlijving van ons land bij het Franse Keizerrijk, bij de invoering van de Instruction Générale op 1 april 1811, het aantekenen formeel geregeld. Hiervoor moest het dubbele port worden betaald. Vanaf 1846 wordt voor het aantekenen een vast tarief van 10 cent gerekend. Het aantekenrecht moest door de afzender worden betaald en werd op de achterzijde van de brief genoteerd. Door een brief aangetekend te verzenden kreeg de afzender ingeval de brief verloren ging een vaste vergoeding, ongeacht de waarde van de inhoud.
Vanaf de 19e eeuw werd voor het aangetekend verzenden een administratief stempel gebruikt.
Adviesformulier (Petite feuille d'avis) met stempels 120 / ZWOLLE en CHARGÉ (aangetekend), 26 april 1812 voor de verrekening van porten met kantoor Heerenveen (alleen het bovenste gedeelte van het formulier afgebeeld).
Aangetekende brief van Zwolle naar Zijne Majesteit Koning Willem I in Den Haag, 27 januari 1837. Datumstempel ZWOLLE / 27/1 / *, Ø 23 mm en stempel AANGETEEKEND in schrijfletters, beiden in rood. Brieven van en naar de Koning konden portvrij verzonden worden.
Stempel AANGEETEKEND in kastje. op een aangetekende brief van Zwolle naar Groningen, 10 juni 1862 met datumstempel ZWOLLE / 10/6 / 12-5 / 62, Ø 25 mm in rood. Te betalen brieftarief door de geadresseerde: 10 cent, genoteerd op de voorzijde. Aantekenrecht vanaf 1846: 10 cent, betaald door de afzender., genoteerd op de achterzijde.
Bewijs van verzending van een aangetekende brief van Zwolle naar Den Haag, 1876 met kantoorstempel ZWOLLE .
NA POSTTIJD
Het stempel NA POSTTIJD werd geplaatst op brieven die na vertrek van de laatste vracht post ten kantore werden aangeboden en pas de volgende dag verzonden konden worden. Deze werden dezelfde dag van een datumstempel voorzien. Middels het stempel Na Posttijd kon de geadresseerde zien waarom de brief een dag later dan gebruikelijk werd bezorgd.
Brief van Zwolle naar Steinhorst, Lauenburg met stempel ZWOLLE. Op de achterzijde het stempel NA POSTTYD: de brief werd te laat aangeboden om met de eerstvolgende verzending mee te gaan. Vooruitbetaald port tot grenskantoor Almelo: 3 stuiver, genoteerd op achterzijde. Port vanaf Lingen: 30 t/m 40 Duitse mijl: 6 Sgr + Land Porto 1 Sgr = 7 Sgr = 15½ Riksbankskilling. Route: Zwolle - Almelo - Lingen - Bremen - Hamburg - Lauenburg.
Brief van Kasteel 't Nijenhuis (tussen Zwolle en Heino) naar Utrecht, 27 april 1829. Datumstempel ZWOLLE met dag- en maandaanduiding, Ø 28 mm en NA POSTTYD in rood. Te betalen port door de geadresseerde: 20 cent. Inhoud een huwelijksaankondiging van de weledelgeboren vrouwe Van Ittersum en W.F. Bentinck, met lakzegels met beide familiewapens.
Kruisband voor het verzenden van portvrije stukken van Zwolle naar Nienburg, Hannover, Duitsland met datumstempel ZWOLLE / 13/9 / *, Ø 23 mm. In rood tevens stempel NA POSTTIJD in schrijfletters, om aan te geven dat het stuk te laat was gepost om met de laatste verzending mee te gaan. Het Armenwezen van Zwolle genoot portvrijdom, daartoe werd linksonder "Van Burgemeester en Wethouders der Stad Zwolle, Holland" genoteerd. Portvrijdom tot over de grens is bijzonder. Portvrije stukken van ambtenaren konden in een kruisband verzonden worden zodat gecontroleerd kon worden of het inderdaad uitsluitend dienstzaken betrof.
AFGESCHREVEN
Brieven die naar het verkeerde kantoor van bestemming waren gestuurd, te hoog getaxeerd, vooruitbetaald maar verkeerd geadresseerd of geadresseerd aan een voor de postdienst onbekende persoon werden voorzien van een débourséstempel. Voor voorbeelden uit de Franse tijd zie Poststempels. Na het vertrek van de Fransen eind 1813 bleven de débourséstempels nog vele jaren in gebruik. In 1846 werd deze vervangen door een stempel Afgeschreven.
Brief van Deventer naar huize De Havixhorst bij Staphorst, 12 september 1822. Port voor een afstand tussen 6 en 12 uur gaans, tot 16 wigtjes: 3 stuiver. De brief werd naar Zwolle gestuurd maar post voor Staphorst moest tot 1830 via Meppel. Zwolle plaatste daarom het débourséstempel DEB.120 / ZWOLLE. De postweg van Zwolle naar Meppel liep via Hasselt en Zwartsluis. Medio 1830 werd de nieuw aangelegde straatweg via Rouveen en Staphorst in gebruik genomen. Staphorst werd datzelfde jaar distributiekantoor.
Brief van Utrecht naar Oldemarkt, 24 maart 1825. Op de voorzijde het naamstempel UTRECHT. Port voor een afstand tussen 20 en 35 uur gaans: 5 stuiver. Getaxeerd was 4 stuiver. Na correctie plaatste postkantoor Zwolle het débourséstempel DÉB.120 / ZWOLLE op de achterzijde.
Tussen 1830 en 1835 wordt het stempel in rood afgedrukt.
Brief van 's-Gravenhage naar Ommen, 15 september 1835. Geweigerd wegens port: op de voorzijde staat genoteerd: "wordt niet begeerdt" en "retour 's-Gravenhage." Het port van 100 cent werd doorgestreept en postkantoor Zwolle plaatste in verband met deze afschrijving het débourséstempel DÉB.120 / ZWOLLE in rood.
Laatst bijgewerkt op
15.09.2023 10:18
uur.
Copyright © 2019 -
G.L. van Welie FRPSL
Secretaris van de Nederlandse Academie voor Filatelie
Representative of the Royal Philatelic Society London for the Netherlands
Niets uit deze website mag worden gekopieerd, verspreid en/of gepubliceerd zonder schriftelijke toestemming van de auteur.
Heeft u aanvullingen of opmerkingen?